Artikel

Hulphond verlaagt drempels

Hulphond verlaagt drempels

Dat hulphonden worden ingezet voor blinden is algemeen bekend, maar dat ook jongeren met eetstoornissen, autisme of PTSS beter functioneren door een hulphond, is voor velen nieuw. 
MissionPuppy Nederland is een jonge organisatie die hulphonden opleidt en gebruikt in hulpverleningstrajecten. Honden zijn in staat om een ontwikkeling op gang te brengen, die door de inzet van mensen vaak nog niet is gelukt. Dit is een proces waarbij veiligheid, geborgenheid, acceptatie, talenten, sociale contacten, verantwoordelijkheid, waardering, warmte en gevoel steeds meer ruimte krijgen.

Daniëlle (21) doet samen met hulphond Kay open. Ze heeft anorexia nervosa en vertelt dat haar hulp- hond zorgt voor structuur in haar leven. Het valt op dat Kay dicht bij haar in de buurt blijft. “Door hem voel ik me veilig”, geeft ze aan. “Kay voelt precies aan, wanneer ik onrust of stress ervaar. Daarom is het erg belangrijk dat hij mee mag naar mijn werkervaringsplaats.” Als Daniëlle achter de kassa bij de Albert Heijn zit, ziet niemand dat de hond er is. Kay zit onder de lopende band en speelt een belangrijke rol. “Hij voorkomt dat ik in paniek raak en dat ik doorsla in mijn perfectionisme”, legt Daniëlle uit. “Hierdoor kan ik mijn taken uitvoeren, durf ik überhaupt de deur uit en kan ik in de pauze een praatje maken met mijn collega’s. Kay zorgt meestal voor het eerste contact. Doordat hij erbij is, lukt het mij om in gesprek te komen. Iets wat ik niet snel uit mezelf zou doen.”

Doel in het leven 

Een paar jaar geleden had Daniëlle niet verwacht, dat ze weer in een werksituatie terecht zou komen. “Ik was depressief, lag veel in bed, miste een doel en voelde mezelf niet nuttig. Totdat ik in aanra- king kwam met MissionPuppy.” MissionPuppy is opgericht door ervaringsdeskundige Anjana Gort en maakt de match tussen jongeren met complexe (medische) problematiek en een geschikte hulp- hond. Zij weet uit ervaring hoe een hulphond je door een moeilijke periode heen kan slepen en wil graag dat anderen dat ook ervaren. “Zo kwam Kay in mijn leven”, zegt Daniëlle.

MissionPuppy kiest bewust voor shelties, ook wel Shetland Sheepdogs genoemd, omdat ze mensgericht en sociaal zijn en goed luisteren. De sheltie is het kleine broertje van de Schotse collie, ook wel de ‘schotse herder’ genoemd. Ze hebben een fijngevoelig karakter, de wil om te werken en willen graag bij je zijn. Om voor een hulphond in aanmerking te komen, moet een jongere zelf gemotiveerd zijn. In Daniëlle’s situatie kwam de kleine Kay bij haar wonen, toen hij acht weken was. “De bedoeling is dat je vervolgens samen de wereld gaat ontdekken”, legt Daniëlle uit. “Hierbij krijg je ondersteuning vanuit MissionPuppy.”

Vanaf het moment dat de hulphond thuiskomt, starten de trainingen en die breiden zich uit, totdat de hond uiteindelijk de basistest af kan leggen. Deze test gaat over het zich ‘onzichtbaar’ kunnen bewegen in publieke situaties, zonder hierbij andere mensen te storen. “De jonge hond moet dus laten zien, dat hij zijn werk rustig kan doen en weet hoe zich te gedragen”, vertelt Anjana in een later interview. “Na de basistest volgt er een verdiepingsfase, die wordt gevolgd door een certiceringstest. “Bij deze test moet de hond nog meer hulptaken laten zien, zoals bijvoorbeeld het op commando zoeken van de uitgang of een lege stoel. Ook kan daar het contact zoeken tijdens eetmomenten bijhoren, zodat jongeren hun aandacht leren verplaatsen van hun hoofd naar de hond.”

Verantwoordelijkheid geeft zelfvertrouwen 

“Het feit dat ik verantwoordelijk voor Kay was, veranderde mijn leven direct”, zegt Daniëlle stralend. “Door hem kwam ik mijn bed uit en had ik sociale contacten in het park. Ik merkte al snel dat hij er on- voorwaardelijk voor mij was en dat gaf mij vertrouwen.” Door de hond kan Daniëlle weer deelnemen aan de maatschappij. Hij zorgt ervoor dat ze weer in drukke gelegenheden zoals een café of winkel durft te komen. Vaak zijn de mensen gefocust op de hond en maken ze ruimte. Verder maakt Kay haar vrolijk, kust hij haar ’s ochtends wakker, sleept hij haar door de dagen heen en is hij haar maatje voor het leven. “Omdat hij op mijn kamer slaapt, merkt hij het ook als er ’s nachts wat is”, vertelt Daniëlle. “Laatst kreeg ik een fashback waardoor ik begon te huilen en in paniek raakte. Kay kwam toen op mijn buik liggen om me te troosten en wachtte tot ik weer in slaap was gevallen.”

Een hulphond zorgt ervoor dat de jongere verantwoordelijkheid leert nemen en mag, vanwege zijn functie, overal mee naar binnen. Dat de hond er altijd bij is, is prettig omdat de aanwezigheid van de hond afleiding biedt en een kalmerende werking heeft. Volgens Anjana pusht de hond niet, maar heeft deze wel een spiegelende functie. “Als de jongere niet duidelijk is naar de hond, zal die onrustig worden, blaffen of grenzen opzoeken. De jongere zal in het dagelijkse leven ook situaties tegenkomen waarin hij grenzen aan moet geven, bijvoorbeeld op school of tijdens een stage. Door naar de hond te kijken, leren ze zichzelf begrijpen.”

Aaien en spelen met een hond werkt stress verlagend en de hond kan, naast structuur geven, steun, troost, ontspanning en plezier bieden. Jongeren komen ook uit hun isolement, doordat ze hem minstens drie à vier keer per dag uit moeten laten. Daarnaast is een hond in staat diverse veranderingen in waarneembaar gedrag, lichaamstaal of zelfs lichamelijke processen te signaleren. “Hierdoor zijn ze in staat bijvoorbeeld een te lage bloedglucosewaarde of signalen van overprikkeling op te merken”, legt Anjana uit. “De hond geeft dan een waarschuwing. Ook voelt hij feilloos een veranderde gemoedstoestand aan, wat helpt om destructief gedrag te voorkomen. De hond leert in zo’n situatie namelijk de jongere af te leiden of op andere gedachten te brengen.”

Twee medewerkers voor de prijs van één 

Daniëlle is destijds vanuit haar Wajong-uitkering in een sociaal activeringstraject gekomen. Van daaruit is gezocht naar een werkervaringsplaats, waar zij arbeidsritme en zinvolle werkervaring op kon doen. Zo kwam ze bij de Albert Heijn op de Steenstraat in Wijk bij Duurstede terecht. “Het leek mij leuk om aan de kassa te werken en toen heeft mijn jobcoach manager Albert Hekkers gebeld. Bij hem konden we al snel terecht en na een positief gesprek startte ik voor twee dagdelen achter de kassa.

In eerste instantie waren ze huiverig voor Kay. Niet omdat ze niet begrepen wat Kay voor mij betekent, want dat hadden we goed uitgelegd, maar meer in verband met de hygiëne en het feit dat ze bang waren dat hij zou gaan blaffen. Dat is zowel tijdens de pilot als daarna nooit gebeurd. Kay is getraind en het gebeurde eerder dat klanten verbaasd waren als Kay en ik pauze gingen houden. Tijdens het werk merkten ze hem helemaal niet op.”

Albert Hekkers van Albert Heijn merkte na een paar oefenochtenden al op, dat hij er vertrouwen in had. “Ik zag dat Kay een positief effect had op het functioneren van Daniëlle en wat mij betreft hadden we er vanaf dat moment niet een maar twee gemotiveerde krachten bij”, licht hij enthousiast toe als hij tijdens het interview gebeld wordt. “Grappig”, vindt Daniëlle. “Het zag er ook zo uit. Het dekje van Kay heeft dezelfde kleuren als mijn Albert Heijn-kleding. Voor de collega’s heb ik een brief in de kantine neergelegd. Daarin heb ik uitgelegd waarom ik Kay heb en wat hij voor mij doet op het werk. Ik ben iemand die alles zo goed mogelijk wil doen en door mijn perfectionisme raak ik weleens in paniek. Kay maakt me dan rustig. Ik weet dan dat alles goed is en dat het niet altijd een tien hoeft te zijn. Ook verlaagt Kay voor mij de drempel tijdens de pauze. Ondanks dat ze hem niet aan mogen raken, vinden de collega’s hem leuk en zijn ze erg belangstellend. Hierdoor heb ik meer sociale contacten.”

Hoewel de Albert Heijn tevreden is over haar functioneren en Daniëlle samen met haar jobcoach stap voor stap toewerkt naar een betaalde baan, ligt het traject momenteel even stil. ”Ik heb een terugval ge- had waardoor ik een pas op de plaats moet maken”, geeft Daniëlle aan. “Ik hoop mijn werk snel weer op te kunnen pakken en tot die tijd ga ik samen met Kay regelmatig langs voor een praatje.” Dat wordt door de Albert Heijn erg gewaardeerd. Nu Daniëlle niet kan werken, gaat ze ook bijna elke dag met Kay naar haar paard. “Doordat ik daar kan ontspannen, kan Kay even hond zijn”, vertelt ze. “Want een hulp- hond heeft ook recht op vrije tijd. Daar kan hij lekker in het gras liggen en ravotten met andere honden.” Daniëlle is veel buiten en maakt momenteel speeltouwen en snuffelkleedjes voor honden. Deze worden verkocht op de website en in een winkeltje en de opbrengst gaat naar Stichting MissionPuppy. Dat vindt ze belangrijk. “Hoe meer mensen geholpen kunnen worden, hoe beter.” Een hulphond vergroot het zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat jongeren met een aanhoudende problematiek in het autistische spectrum, een ernstige eetstoornis of PTSS, weer kunnen participeren in de maatschappij

Bekendheid en begrip 

Van het geld dat ingezameld wordt via sponsors en de (web)winkel, kunnen weer nieuwe hulpverleningstrajecten worden ingezet. Hulp vergroot de kansen voor jongeren op studie en werk. Op dit moment zijn het veelal jongeren die worden begeleid door MissionPuppy, maar er zitten ook een paar dertigers tussen. Zij krijgen individuele trainingen en komen regelmatig bij elkaar voor ontmoetingen en groepstrainingen. “De laatste was op Schiphol”, vertelt Daniëlle. Daar hebben we geoefend in de drukte. Het is fijn om dan gelijkgestemden te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen.” MissionPuppy heeft als doel om zowel in Nederland als in het buitenland flink uit te gaan breiden. Daarom wordt er hard gewerkt aan de bekendheid. Zo hebben ze regelmatig een stand bij evenementen en is er een facebookpagina opgericht waar te zien is wat hulphonden in het dagelijkse leven doen: ‘MissionPuppy our heroes’.

Een hulphond vergroot het zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat jongeren met een aanhoudende problematiek in het autistische spectrum, een ernstige eetstoornis of PTSS en een combinatie daarvan, weer kunnen participeren in de maatschappij. Daniëlle is ervan overtuigd dat daarmee veel meer jongeren, maar ook volwassenen weer de stap naar een op- leiding of werk kunnen maken. “Gelukkig gaan ook steeds meer behandelaren dat inzien. Een hulphond verlaagt drempels en omdat je voor je hond moet zorgen, moet je ook voor jezelf zorgen.”

Daniëlle wil dat er meer bekendheid komt en dat er meer mensen geholpen worden. Daarnaast hoopt ze dat er meer begrip in de maatschappij komt. “We worden nog te vaak aangesproken in winkels dat honden niet gewenst zijn, terwijl aan het dekje heel duidelijk te zien is dat het om een hulphond gaat. Als ik dat niet steeds opnieuw uit hoef te leggen of te verdedigen, zou het nog makkelijker worden. Daarom doe ik er alles aan om ervoor te zorgen dat steeds meer mensen weten dat een hulphond ook ingezet kan worden voor mensen met een chronische ziekte.”

Gepubliseerd in Loopbaanvisie door Jacqueline Kruunenberg.